FHIR (Fast Healthcare Interoperability Resources), sağlık verilerinin farklı sistemler arasında güvenli ve standart bir şekilde paylaşılmasını sağlayan modern bir API standardıdır. HL7 tarafından geliştirilen FHIR, dijital sağlık uygulamalarının temel yapı taşıdır.
FHIR Nedir?
FHIR, RESTful API prensipleri üzerine kurulu, JSON veya XML formatında veri alışverişi sağlayan bir standarttır. Önceki HL7 versiyonlarının (v2, v3, CDA) karmaşıklığını azaltarak modern web teknolojileriyle uyumlu bir yapı sunar.
Temel Kavramlar
Resources (Kaynaklar)
FHIR'da her şey bir kaynak olarak modellenir:
- Patient: Hasta bilgileri
- Practitioner: Sağlık çalışanı
- Observation: Vital bulgular, lab sonuçları
- Condition: Tanılar
- MedicationRequest: Reçeteler
- Encounter: Klinik karşılaşmalar
- AllergyIntolerance: Alerjiler
Kaynak Örneği (Patient)
{
"resourceType": "Patient",
"id": "123",
"name": [{
"use": "official",
"family": "Yılmaz",
"given": ["Ahmet"]
}],
"gender": "male",
"birthDate": "1990-05-15",
"telecom": [{
"system": "phone",
"value": "+90 555 123 4567"
}],
"address": [{
"city": "İstanbul",
"country": "TR"
}]
}
RESTful İşlemler
- Create: POST /Patient
- Read: GET /Patient/123
- Update: PUT /Patient/123
- Delete: DELETE /Patient/123
- Search: GET /Patient?name=Yılmaz
- History: GET /Patient/123/_history
SMART on FHIR
Üçüncü parti uygulamaların FHIR sunucularına güvenli erişimini sağlayan framework:
- OAuth 2.0 tabanlı yetkilendirme
- Scope-based erişim kontrolü
- Launch context (EHR içinden başlatma)
- Standalone uygulama desteği
Kullanım Alanları
EHR Entegrasyonu
- Epic, Cerner, Oracle Health (Cerner) entegrasyonları
- Hasta portalları
- Klinik karar destek sistemleri
Mobil Sağlık Uygulamaları
- Kişisel sağlık kayıtları
- Wearable veri entegrasyonu
- Telemedicine platformları
Araştırma ve Analitik
- Klinik araştırma veri toplama
- Popülasyon sağlığı analizi
- AI/ML model eğitimi
Türkiye'de FHIR
- e-Nabız FHIR destekli API'ler sunuyor
- Özel hastane sistemleri FHIR adaptasyonu
- Sağlık Bakanlığı dijital dönüşüm
FHIR Sunucuları
- HAPI FHIR: Açık kaynak Java implementasyonu
- Microsoft Azure FHIR: Managed servis
- Google Cloud Healthcare API: FHIR store
- AWS HealthLake: FHIR data lake
Güvenlik ve Uyumluluk
- HTTPS zorunlu
- OAuth 2.0 / OpenID Connect
- Audit logging
- HIPAA, KVKK uyumluluğu
FHIR, sağlık teknolojilerinin interoperability standardıdır. Healthtech uygulamaları için FHIR bilgisi artık zorunlu bir beceridir.
